Een tijd geleden ben ik met mijn jongens naar de bomentuin in Heesch geweest. Of arboretum, zoals dat officieel heet. Niet alleen een mooie wandeling maar ook leuk om een beetje bijdehand te doen. Door bij elke boom stil te staan en dan de Latijnse naam – die gewoon op de bordjes staat – hardop te noemen. Maakt altijd indruk. Hoewel ik eerlijk gezegd de meeste namen nu al weer vergeten ben.
Wat mij elke keer weer opvalt op deze plek is de enorme rijkdom aan bomen en boomsoorten die we hebben. En dat je die diversiteit, behalve dan in het arboretum, helaas zo weinig tegenkomt in de openbare ruimte. Dan besef ik dat we, zeker in onze steden, de afgelopen decennia hebben geleden aan ‘groenarmoede’. Daarom is het zo goed om te zien dat daar een kentering in komt. Want boom en struik zijn populairder dan ooit.
Vergroenen
Zo las ik vorig jaar dat de Zuid-Hollandse steden de komende decennia fors vergroend worden; er is zelfs een heel programma voor opgetuigd. Want groen zorgt voor gezondere inwoners, minder hitte- en wateroverlast en meer biodiversiteit. Ook in andere plannen zie je het groen oprukken ten faveure van steen en asfalt: wadi’s, bomen, geveltuintjes. De gedroomde stad – zo staat in de plannen van Zuid-Holland – heeft honderdduizenden bomen, groene tuinen en waterdoorlatende infrastructuur.
Professional in de openbare ruimte? Dan lees je Stadswerk Magazine!
Nogal een verschil met een paar decennia geleden. Daarin was groen vaak een sluitpost in plannen. Leuk voor de aankleding en vaak weinig meer dan een decorstuk. Zodra er in een stad gebouwd werd, schoven groen en water al snel naar de achtergrond. En als er in een programma van eisen al iets stond met betrekking tot groen, dan verdween dit in de vervolgonderhandelingen met een ontwikkelaar als sneeuw voor de zon. Want al dat groen zorgde immers maar voor dure vierkante meters.
Hoe anders is dat sentiment nu. Nu de klimaatnoodklok luider klinkt dan ooit, lijkt groen het antwoord op vele opgaven: CO2, hittestress, wateroverlast. Ook gezondheid is zo’n thema waarbij groen – zo wijst onderzoek uit – bijdraagt aan het welzijn van mensen. Zo las ik onlangs dat elke vierkante meter stedelijk groen een gezondheidswinst van twee tot vijf euro per jaar oplevert. Komt nog bij dat het waterbergend en zuiverend vermogen van groen ervoor zorgt dat de kosten voor riolering en afvalwaterzuivering dalen.
Groen heeft waarde
Kortom, groen heeft waarde. Waarde die zelfs te kwantificeren is. Dit betekent dat er voor groenspecialisten een nieuw tijdperk aanbreekt. Niet als sluitpost, maar veel meer als integraal onderdeel in plannen. Bijvoorbeeld om groen strategisch in te zetten: welke boom heeft een groot waterbergend vermogen én is effectief tegen hittestress? Welke beplanting draagt bij aan betere luchtkwaliteit? Totaal andere vragen dan: hoe vullen we die laatste vierkante meters zo slim mogelijk in met groen dat kosteneffectief te beheren is.
Mijn droom? Dat elke woonomgeving in Nederland een arboretum in het klein wordt. Groen en heel divers. En dat mijn jongens daar dan met hún kinderen lopen en van elke boom die ze tegenkomen moeiteloos de Latijnse naam kennen. ‘Kijk jongens, dit is de Quercus ilex. Een van de beste luchtzuiveraars van het bomenrijk: de groene superman van onze straat.’
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 3, 2022). Tekst: Bas Boonstra, Antea Group en Bestuurslid Stadswerk
