Dit zijn de 5 oudste kerken van Nederland

De kerk vormde vroeger de kern van elk dorp. Nederland is er dan ook mee volgebouwd: sinds het jaar 1200 zijn er maar liefst 19.000 kerkgebouwen in ons land uit de grond gestampt. Een groot deel hiervan is weliswaar niet meer in gebruik, maar deze historische monumenten maken nog steeds onderdeel uit van ons cultureel erfgoed. Sommige exemplaren zijn echter een stuk ouder dan de rest. Voor wie geïnteresseerd is in de vroegste voorbeelden van dit erfgoed, zijn hier de vijf oudste kerken van Nederland.

De oudste kerk van Nederland uitkiezen is minder eenvoudig dan je op het eerste gezicht zou denken. Dit komt omdat veel kerken niet in één keer zijn gebouwd, maar in de loop der eeuwen herhaaldelijk zijn afgebroken en opnieuw opgebouwd. Om toch duidelijkheid te kunnen geven, nemen we in deze lijst het bouwjaar als richtlijn. Dit is dus het jaar waarin men begon met de bouw van een kerk. Verder staan alleen nog bestaande kerken in deze ranglijst.

5: Engelmunduskerk (Velsen-Zuid)

De Engelmunduskerk dank zijn naam aan zijn vermoedelijke stichter: Sint-Engelmundus, een missionaris die in de achtste eeuw in Kenmerland actief zou zijn geweest. Of hij ook echt bestaan heeft, is echter twijfelachtig. Op de plek van zijn vermeende laatste rustplaats, werd tussen de tiende en elfde eeuw een houten kerk gebouwd. In de eeuwen daarop is het gebouw herhaaldelijk afgebrand en opnieuw opgebouwd, eerst uit tufsteen en in de dertiende eeuw uit baksteen. Hiermee is de Engelmundus kerk de oudste kerk van West-Nederland.

4: Grote Kerk (Elst)

In de tiende eeuw verrees er in Elst een zaalkerk in Romaanse stijl, met onder meer een crypte. De dorpsbewoners breidden het gebouw vervolgens rond 1483 uit, met een schip en een toren. Hiermee is de Grote Kerk een van de oudste nog bestaande kerken van ons land. In 1944 brandde der kerk bijna volledig af tijdens de Slag om Arnhem, maar na de Bevrijding is het gebouw weer in oude staat hersteld.

3: Oude Kerk (Oosterbeek)

Net als zijn voorganger, staat ook de Oude Kerk in Gelderland. Ronde de tiende eeuw verrees deze kerk namelijk in het Gelderse Oosterbeek, uit tufsteen. De oorspronkelijke bouwstijl kan je tegenwoordig nog steeds zien in het middenschip en het koor. In de veertiende eeuw breidde men de Oude Kerk uit met een toren. Een andere overeenkomst met zijn tegenhanger in Elst, is dat ook deze kerk flink heeft geleden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de Slag om Arnhem deed de Oude Kerk namelijk dienst als verzamelpunt voor geallieerde soldaten, waardoor er hevig werd gevochten rondom het gebouw. De kerk werd hierdoor grotendeels verwoest, maar is in 1949-1950 opnieuw opgebouwd.

Op de hoogte blijven van interessante weetjes over de openbare ruimte?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ons op Facebook, dan mis je niks!

2: Sint-Pancratiuskerk (Mesch)

Hoewel de Sint-Pancratiuskerk een van de oudste kerken van Nederland is, is hij relatief onbekend bij het grote publiek. Dit komt deels doordat hij buiten de toeristische hotspots ligt. De Sint-Pancriatuskerk staat namelijk in Mesch, een dorp met 350 inwoners in het uiterste zuiden van Limburg. Het oudste deel van de kerk (het schip) dateert uit de negende eeuw. Het gebouw werd in de jaren daarop uitgebreid en in de vijftiende eeuw van een nieuw koor voorzien. De oorspronkelijke toren stortte in 1875 in, waarna architect Johannes Kayser in 1889 een nieuw exemplaar ontwierp. Hierdoor is de Sint-Patriciuskerk een opmerkelijke mix van verschillende bouwstijlen.

1: Sint-Servaasbasiliek (Maastricht)

Met het bouwjaar 560, geldt de Sint-Servaasbasiliek als de oudste kerk van Nederland. Deze kerk staat op het Vrijthof in Maastricht en vormt een van de voornaamste bezienswaardigheden van de Limburgse hoofdstad. Door de eeuwen heen zijn er maar liefst vier verschillende kerken opgebouwd op deze locatie, waarvan de jongste uit de vijftiende eeuw afkomstig is. Van de vroegste bouwperiode is daardoor alleen de crypte overgeleverd, die wel nog steeds onderdeel uitmaakt van de kerk. Volgens de overlevering ligt de heilige Sint-Servaas van Maastricht in deze crypte begraven, de oudste bekende Nederlandse bisschop.