Corona en mobiliteit: 7 lessen

Afgelopen maart ging de Nederlandse samenleving gedeeltelijk in lockdown, om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Deze maatregelen hadden grote gevolgen voor de mobiliteit in Nederland. In samenwerking met andere onderzocht Fietsberaad CROW wat wij van deze periode (maart-augustus 2020) kunnen leren. Dit leverde zeven lessen over corona en de stedelijke mobiliteit op. Deze lessen kunnen waardevolle inzichten geven, zeker nu de maatregelen verder worden aangescherpt.

Begin maart werden bijeenkomsten afgelast en gingen mensen massaal thuiswerken. Hierdoor nam het verkeer flink af. Op het dieptepunt nam het autoverkeer met 47% en het OV-gebruik met 87% af ten opzichte van het jaar daarvoor. Begin mei begon de overheid voorzichtig met de versoepeling, waardoor de verwachting ontstond dat de mobiliteit weer zou toenemen. Fietsberaad CROW onderzocht wat voor effecten deze situatie op de stedelijke mobiliteit had en trok daar zeven lessen uit. De lessen zijn gebaseerd op waarnemingen van het team Stedelijke Mobiliteit van het Ministerie van IenW en het CROW.

1: Verschillende monitors zorgen voor relevante informatie

Na de eerste versoepelingen van de coronamaatregelen in mei, gingen beleidsmakers ervan uit dat de algemene mobiliteit weer zou toenemen. Om deze ontwikkelingen bij te houden, zetten ze verschillende monitoren op, zowel landelijk als gemeentelijk. Deze monitoringsinstrumenten brachten de mobiliteitsontwikkelingen voor grote én kleine gemeenten in kaart, wat waardevolle informatie opleverde.

2: Versoepelingen of aanscherpingen leiden niet tot grote knelpunten

Door deze monitors, konden de analisten goede de effecten van elke versoepeling of aanscherping van de coronamaatregelen in kaart brengen. Zoals te verwachten valt, leidde elke versoepeling tot een lichte stijging van de mobiliteit. Hierbij nam met name het fietsverkeer toe. Deze toename heeft tot nu toe echter nog niet geleid tot grote knelpunten in de stedelijke mobiliteit.

3: Nederlanders doen een groter beroep op de openbare ruimte

Door de coronamaatregelen is het ruimtegebruik in de openbare ruimte toegenomen. Dit komt niet alleen doordat we anderhalve meter afstand moeten houden, maar bijvoorbeeld ook door de uitbreiding van terrassen en de langere wachtrijen voor winkels. Hierdoor is er ook minder ruimte beschikbaar voor lopen en fietsen. Om ervoor te zorgen dat dit nog wel veilig kan gebeuren, is het belangrijk dat gemeenten dit ruimtegebruik in de gaten houden.

Op de hoogte blijven van interessante weetjes over de openbare ruimte?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ons op Facebook, dan mis je niks!

4: Het belang van gezamenlijke uitgangspunten en kennisdeling

Om het coronavirus effectief te kunnen bestrijden, is het belangrijk dat overheden hun aanpak goed op elkaar afstemmen en hun kennis met elkaar delen. Daarom ontwikkelde het Rijk in samenspraak met andere overheden het protocol stedelijke mobiliteit. Hierin staan de belangrijkste uitgangspunten, communicatieboodschappen en verkeersmaatregelen op een rij.

5: Begin met communicatie- en gedragsmaatregelen

Bij het reguleren van de mobiliteit, hangt veel van het gedrag van de mensen zelf af. Hiervoor moeten ze echter wel weten waar ze aan toe zijn. Daarom pasten gemeenten op grote schaal communicatie- en gedragsmaatregelen toe. Hierbij konden ze gebruik maken van de toolkit ‘Verantwoord Onderweg’ van het Rijk, eventueel aangepast aan de lokale situatie.

6: Tijdelijke verkeersmaatregelen zijn breed inzetbaar

Verschillende gemeenten namen het afgelopen half jaar tijdelijke verkeersmaatregelen, voor buitengewone en dringende situaties. Hierbij maakten ze soms ook gebruik van begeleiders. Volgens CROW, zijn tijdelijke verkeersmaatregelen een effectief middel om maatregelen snel te kunnen invoeren. Blijvende maatregelen zijn namelijk te traag om tijdig te kunnen reageren, aangezien de mobiliteit door corona steeds verandert. Bovendien vormen tijdelijke maatregelen een geschikte test voor gepland beleid.

7: Stel prioriteiten

Bij de invoering van tijdelijke verkeersmaatregelen is het belangrijk om prioriteit te geven aan momenten of plekken waar (stilstaande) drukte kan ontstaan. Hier loopt men immers het meeste risico met betrekking tot het verspreiden van het coronavirus. Deze prioritering sluit bovendien aan bij de voorschriften in de ‘noodverordening COVID-19 Veiligheidsregio’.

Voor het volledige verslag, zie Fietsberaad CROW

Bron: Fietsberaad CROW