Wegwijs in samenwerking
Handtekeningen zetten en klaar, ging het maar zo makkelijk. Er komt meer kijken bij samenwerking, tussen én binnen organisaties. Daarom ontwikkelden het COB, De Bouwcampus en Mijn Aansluiting een online tool: de Samenwerkwijzer. Want succesvol multidisciplinair programmeren en uitvoeren willen we allemaal. Maar waar te beginnen?
Het gebruik van het woord ‘integraal’ is onder professionals in de openbare ruimte explosief toegenomen. Integrale samenwerkingen tussen netbeheerders en beheerders van de openbare ruimte worden gezien als cruciaal voor een slimme uitvoering. Maar hoe werkt dit in de praktijk? Waar moet je beginnen en hoe kom je verder?
Om ervoor te zorgen dat er zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de kennis en ervaringen van bestaande succesvolle samenwerkingen, hebben we ‘de Samenwerkwijzer’ ontwikkeld. We interviewden acht succesvolle samenwerkingsverbanden tussen netwerkbedrijven en overheden in Amsterdam, Den Haag, Groningen, Leiden, Rotterdam, Tilburg, Zoetermeer en Zeeland. Bij deze interviews kwamen duidelijke patronen naar voren, op basis waarvan een aantal samenwerkingsstadia is te bepalen. Daar zijn drie hoofdthema’s uit te destilleren: waarom we samenwerken, hoe we samenwerken en wat samenwerken oplevert. Elk thema is gevat in negen vragen of stellingen, zoals deze: ‘Kennen de deelnemers van de samenwerking het hoofddoel ervan en kunnen zij dit uitleggen aan stakeholders?’
Hoe werkt het?
Door het beantwoorden van de vragen en stellingen, geeft de tool inzicht in het stadium waarin een samenwerking zich bevindt. Een ‘foto’ – een radardiagram met de resultaten per thema – toont in één oogopslag waar de samenwerking goed functioneert en waar de ontwikkelkansen liggen. Vervolgens biedt het gerichte adviezen en toegang tot een online bibliotheek met diverse concrete tools en handvatten:
- Een voorbeeld-convenant
- Voorbeeld-doelstellingen
- Rollenverdelingen
- Een definitiekaart
- Het spel ‘Botsende belangen’. Hiermee worden deelnemers bewuster gemaakt van hun verschillende belangen
Niet groots, maar klein beginnen
Waarover veel samenwerkende partijen het eens zijn, is dat simpelweg starten de enige manier is om verder te komen. ‘Over samenwerken moet je niet praten, dat moet je gewoon doen!’ kwam regelmatig terug in de interviews. Verrassend genoeg laten de onderzochte best practices zien dat integrale samenwerking niet groots, maar vaak juist klein begint. En de stadia worden niet ervaren als lineaire, chronologische stappen.
Professional in de openbare ruimte? Dan lees je Stadswerk Magazine!
In de praktijk blijkt dat de partijen een iteratief, circulair proces doorlopen. Iteratief omdat het eigenlijk zelden voorkomt dat een fase maar één keer doorlopen wordt; vaak zien we dat er doorontwikkelingen komen van bijvoorbeeld het convenant dat afgesloten wordt. Dit type samenwerkingen vraagt dus om een andere managementlogica: niet alleen lineair en progressief, maar ook circulair en iteratief. Het circulaire en iteratieve karakter van samenwerkingsverbanden is terug te zien in de samenwerkwijzer.
De samenwerkwijzer biedt de mogelijkheid om zelf vragen te beantwoorden en daar inzichten en gerichte adviezen voor terug te krijgen. Zelf informatie, documenten en video’s naar onze bibliotheek opsturen kan via secretariaat@mijnaansluiting.org.
Evelijn Martinius was als promovendus aan de Vrije Universiteit vanuit wetenschappelijk oogpunt betrokken bij het project. Sjoerd Loeffen is projectleider bij Mijn Aansluiting.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 1, 2023). Tekst: Edith Boonsma, Centrum voor Ondergronds Bouwen (COB); Sjoerd Loeffen, Mijn Aansluiting; Evelijn Martinus, De Bouwcampus
Foto bovenaan: Nanda Sluijsmans from Den Haag, Nederland, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons