De landbouw en de energietransitie: hoe ziet de toekomst eruit?

In 2050 moet Nederland geheel op duurzame energie zijn overgestapt. Deze energietransitie zal van invloed zijn op alle sectoren in onze samenleving, niet in de laatste plaats de landbouw. De agrarische sector kan immers een grote rol spelen bij het overschakelen op duurzame stroom. Maar hoe ziet dit er in de praktijk uit?

Volgens experts is de agrarische sector in potentie een grote speler in de energietransitie. Op zich is dit niet zo vreemd, want bijna de helft van de Nederlandse oppervlakte heeft een agrarische bestemming. Hierdoor beschikken boeren over de ruimte om duurzame energie in voldoende omvang te produceren. Bovendien zijn boerenbedrijven vaak te vinden op plekken waar zon- en windenergie opgewekt moet worden. Vandaar dat er in de landbouw op steeds meer plekken initiatieven worden ondernomen om de energieproductie te verduurzamen. Zo zet een groeiend aantal boeren een windmolen op hun akkerland en ook zonnepanelen voor agrarische bedrijven worden steeds populairder.

Lessen uit het buitenland

In theorie heeft de landbouwsector dus veel potentie, maar om dat ook te realiseren is een heldere visie en strategie nodig. Volgens André Faaij (wetenschappelijk directeur bij ECN/TNO) kan Nederland hierbij veel leren van de successen over de grens, met name in Duitsland en Denemarken. Hier is de landbouw namelijk al een grote leverancier van duurzame energie. Belangrijk hierbij is volgens Faaij dat zon, wind en bio-energie met elkaar gecombineerd worden, op een gecoördineerde manier. Hierbij betrekt men ook grote bedrijven erbij. Door deze collectieve aanpak blijven de kosten relatief laag en neemt ook het draagvlak in de regio toe.

Ook in Nederland zijn er al een aantal grotere projecten gelanceerd, met name op het gebied van windparken. Vaak is hierbij echter een stuk minder draagvlak onder omwonenden dan in bijvoorbeeld Duitsland. Faaij pleit daarom voor een coöperatiever en inclusiever organisatiemodel, geïnspireerd op het voorbeeld van onze oosterburen.

Glastuinbouw

Naast de akkers en veehouders, speelt ook de glastuinbouw een rol in de Nederlandse energietransitie. De laatste jaren werken de overheid en de sector steeds intensiever samen, met als recent voorbeeld het vorig jaar ondertekende Convenant Energietransitie Glastuinbouw 2022-2030. Hierin stellen de partijen zichzelf het doel om de CO2-uitstoot in de glastuinbouw uiterlijk 2030 terug te brengen 4,3 tot 4,8 Mton. Dat komt neer op een reductie van 0,5 tot 1,0 Mton. Om dit doel te bereiken, bevat het convenant een reeks maatregelen, waaronder subsidies, gebiedsgerichte aanpak via de Greenports, het programma Kas als Energiebron voor R&D en kennisuitwisseling. Of dit ook genoeg is om de doelstellingen te halen, moet in de toekomst blijken.