HAS Hogeschool en werkveld pakken kennisvragen openbare ruimte aan in Community of Practice

Voor gemeenten bestaat niet echt een structureel platform om kennis en ervaringen op het gebied van beheer openbare ruimte te delen. Ze werken binnen dit thema wel veel samen met studenten in allerlei projecten. Die twee zaken combineert HAS Hogeschool sinds drie jaar in een Community of Practice (CoP), waarin afstudeeropdrachten met een overkoepelende kennisvraag aan elkaar gekoppeld worden. Dit werkt twee kanten op. De deelnemende partijen tillen de resultaten uit de projecten gezamenlijk naar een hoger niveau. En HAS Hogeschool brengt de inzichten die dit oplevert terug het onderwijs in. Ook twee bedrijfsopleidingen zijn qua thematiek aan de CoP gelinkt.

Drukke tijd

Docenten Johan Vriezekolk, Caroline de Feijter en Paul van der Donk van de opleiding Management van de Leefomgeving van HAS Hogeschool trekken de CoP, die begin volgend jaar voor de vierde keer start. Het is een drukke tijd voor het team, maar toch maken ze een ontspannen indruk. Ze willen graag in de schooltuin van HAS Hogeschool in Den Bosch op de foto, maar het is ijskoud buiten. Even doorzetten maar en daarna gauw weer naar binnen voor een kop thee en een enthousiast verhaal over beheer openbare ruimte en de rol die HAS Hogeschool speelt in de ontwikkeling van dit snel veranderende vakgebied.

Neutrale positie

De CoP bestaat uit vijf bijeenkomsten die binnen een half jaar plaatsvinden, steeds op een andere plek. Zo krijgen de partijen naast inhoudelijke kennis ook de kans bij elkaar binnen te kijken. “De CoP is in drie jaar uitgegroeid tot een succesvolle werkvorm met een integrale aanpak waar een connectie plaatsvindt op basis van kennisontwikkeling. Studenten hebben daarin een speciale positie: zij kunnen met hun onbevangen blik open naar vraagstukken kijken en discussies openbreken.”

Kennisvragen complexer

De kennisvragen die ingebracht worden, zijn soms best complex. “Het vak beheer openbare ruimte verandert en dan vooral de rol van de professionals zelf. Vroeger dachten beheerders alleen na over het vaktechnische kant: bijvoorbeeld welke bomen gesnoeid moesten worden. Nu komen daar ook veel sociaal-maatschappelijke aspecten als bewonersparticipatie, klimaatproblematiek en biodiversiteit bij. Het gaat steeds meer over de leefomgeving als geheel. Vorig jaar deden studenten voor enkele gemeenten onderzoek naar het verwaarden van de openbare ruimte: hoe kan de openbare ruimte met maximale bewonersparticipatie bijdragen aan maatschappelijk opgaven als klimaat en gezondheid. Gemeenten zoeken nog naar de juiste vorm om met dit soort vraagstukken om te gaan en HAS Hogeschool geeft ze via afstudeeropdrachten, de CoP maar ook de bedrijfsopleidingen handvatten om die vorm te vinden.”

Wisselwerking

Kennisontwikkeling is voor HAS Hogeschool heel belangrijk en de hogeschool speelt graag een rol in dit soort trajecten. “Als maatschappelijke instelling zijn we niet alleen bezig met het opleiden van studenten, maar we willen ook actief bijdragen aan de ontwikkeling van het werkveld. We brengen kennis in en halen casussen op. Zo houden we ook ons eigen leerplan up-to-date. Het is echt een wisselwerking. Docenten zijn daarbij niet alleen onderwijzer, maar ook verbinder, initiator en inhoudelijk expert.” Daarbij komt dat gemeenten niet makkelijk samen om tafel gaan zitten. “Ons lukt het wel, waarschijnlijk doordat we als hogeschool een vrij neutrale positie hebben.”

Taken versus rollen

Die wisselwerking zie je ook terug in de bedrijfsopleidingen Nieuwe Contractvormen openbare ruimte en Strategisch Beheer openbare ruimte. “Waren dergelijke cursussen in het verleden vooral vakinhoudelijk, nu gaat het veel meer over processen. We geven de cursisten veel ruimte om interactief met elkaar bezig te zijn en we bespreken veel casussen. Ze leren op een andere manier naar hun functie te kijken. Het gaat niet meer zozeer om de taken die ze uitvoeren maar de rollen die ze pakken. En daar helpen we ze bij.”

Uitdaging

De CoP die begin volgend jaar start zal vooral gaan over de overeenkomsten en verschillen tussen gemeenten. Voor het eerst speelt de Provincie Noord-Brabant een grote rol. “De provincie ziet duidelijk het belang in van kennisontwikkeling. Ook zien we in de toekomst mogelijkheden voor waterschappen, zelfs natuurorganisaties. We hopen ook meer commerciële partijen zoals aannemers aan te laten sluiten. Dat laatste is wel een uitdaging, want die partijen vinden het soms lastig openheid van zaken te geven. Maar wil je samen écht iets kunnen bereiken, dan is dat wel noodzakelijk.”

Bedrijfsopleiding Strategisch Beheer openbare ruimte

De openbare ruimte wordt steeds belangrijker voor de samenleving, bijvoorbeeld op het gebied  van gezondheid, recreatie en andere maatschappelijke doelstellingen. De politiek stimuleert participatie en social return is vast onderdeel van elk project. Desondanks wordt er vaak bezuinigd op de beheerbudgetten en moeten investeringen verantwoord worden. Ook treedt er een verschuiving op van verantwoordelijkheden van de opdrachtgever naar de opdrachtnemer. Dit vraagt om een andere benadering van het beheer van de openbare ruimte. De bedrijfsopleiding Strategisch Beheer openbare ruimte gaat hierop in.

Bedrijfsopleiding Nieuwe Contractvormen openbare ruimte

Zowel opdrachtgevers als aannemers in de openbare ruimte hebben te maken met een veranderend werkveld. Ook de rolverdeling verandert, bijvoorbeeld in het nemen van verantwoordelijkheid, het inbrengen van kennis en het beheersen van risico’s. In de bedrijfsopleiding Nieuwe Contractvormen openbare ruimte beginnen ze samen aan de zoektocht naar deze nieuwe rolverdeling en leren ze niet alleen nieuwe kennis toe te passen maar leren ze vooral van elkaar: de aannemer krijgt een unieke kijk in de keuken van de opdrachtgever en de opdrachtgever snapt veel beter hoe een aannemer zijn opdracht interpreteert.