Realisatie Centrumplan Made met bouwteam
De markt is enthousiast over bouwteams. Dat concludeerde kennisplatform CROW in een onderzoek. Onder respondenten gaf 85 procent aan tevreden te zijn met de werking van het bouwteamconcept: ‘Er wordt zeker meerwaarde gezien ten opzichte van traditionelere contractvormen.’ Dat was ook het geval bij het Centrumplan in Made.
In een traditioneel RAW-bestek schrijft de opdrachtgever het uit te voeren werk voor aan de hand van het reeds opgestelde ontwerp. Bij bouwteams wordt er door opdrachtgevers vooraf een lijst met wensen geformuleerd en een budget vastgesteld. Vanuit deze wensen wordt door opdrachtgever, ontwerper en aannemer (het bouwteam) een ontwerp opgesteld. Wanneer het binnen het budget past, wordt dit uitgevoerd. In theorie is het voordeel hiervan dat alle leden van het bouwteam gezamenlijk verantwoordelijk worden voor het ontwerp en op te leveren werk. Maar hoe vertaalt deze theoretische meerwaarde zich naar de praktijk?
Professional in de openbare ruimte? Dan lees je Stadswerk Magazine!
Eén zo’n bouwteam blikt terug op de succesvolle herinrichting van Centrumgebied Made. Het voltallige bouwteam bestaat uit projectleider Wim Kapitein van gemeente Drimmelen, architect William de Bruijn van bureau AURA, projectleider Jeroen Zomers en uitvoerder Ard van Dooren van aannemer Den Ouden Groep. Verzameld in de directiekeet is het behelpen met de beschikbare ruimte, maar blijft de sfeer in het bouwteam gemoedelijk. Tijdens het overleg komt er een bewoner aan het raam staan; even een vraag aan de uitvoerder over het werkterrein. Nadat zij geholpen is door het projectteam sluit de bewoner grappend het gesprek af: ‘Ik vind dit wel een leuk loketje zo.’ Het proces aanschouwende is het duidelijk dat het omgevingssentiment de sfeer in het bouwteam reflecteert.
Actief betrokken
Het doel van de herinrichting: versterking van de attractiviteit en economische vitaliteit, zoals vastgelegd in Centrumplan Made 2016-2025. ‘Het (Centrum-)plan is tot stand gekomen na een zeer levendig proces, waarbij veel inwoners en ondernemers uit Made actief betrokken zijn geweest,’ aldus wethouder Jan-Willem Stroop. Verantwoordelijkheid voor het ontwerp en de uitvoering hiervan is aanbesteed aan een bouwteam op basis van de gunningscriteria samenwerking, BLVC (Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie) en risicobeheersing. Uiteindelijk zijn de samenwerking en duurzame oplossingen bepalend geweest in het kiezen van dit bouwteam.
De grootste test voor het bouwteam deed zich voor toen, tijdens het ontwerpproces, een tegenbeweging een nog onuitgesproken belang meldde: behoud van de 94, 125 jaar oude Lindes langs de Marktstraat. In het ontwerp was onvoldoende ruimte om zowel parkeercapaciteit te realiseren als het ontwerp te laten voldoen aan het Centrumplan én voldoende groeiplaats voor de Lindes te voorzien. Een deel van de Lindes zou in het nieuwe ontwerp plaats moeten maken voor de nieuwe inrichting. Het antwoord van de tegenbeweging luidde: ‘de bomen zijn een begrip voor de Marktstraat en hebben een cultuurhistorisch karakter’.
Omgaan met meningsverschillen
Hoe ga je als bouwteam om met meningsverschillen zonder dat dit binnen het team leidt tot conflict? In een traditioneel RAWbestek resulteert verantwoordelijkheid nemen vaak in meerwerk en kosten. Omdat partijen door tegengestelde belangen de discussie over meerwerk voeren, leidt dit vaak tot een onoplosbare situatie. Kapitein merkt passend op dat deze uitdaging exact de meerwaarde van het bouwteam toont: ‘Je hebt een gezamenlijke verantwoordelijkheid en problemen worden gedeeld door alle partijen.’ Geen intern conflict, maar gezamenlijk zoeken naar de beste oplossing om resultaten te boeken en pas achteraf evalueren. Vanuit deze optiek besloot het bouwteam advies in te winnen van specialisten door gedegen onderzoek naar de gezondheid van de Lindes en de groeiplaats uit te laten voeren. Op basis van de conclusies van dit onderzoek is er gekozen om drie Lindes te rooien. Voor de resterende Lindes zijn er groeiplaatsverbeteringen aangebracht. De boomvakken zijn gevuld met een granulaat voor zware topbelasting, er zijn voedingspijlers aangelegd en de omranding van de boomvakken is gemaakt van open boomborders om afwatering mogelijk te maken. Door continu in gesprek te blijven over de complexiteit van het vraagstuk en afwegingen is draagvlak gecreëerd. Dit draagvlak is de basis voor het vertrouwen en respect van de omgeving, zelfs wanneer zij niet altijd hun zin kregen.
Wanneer Zomers gevraagd wordt de meerwaarde van het bouwteam te beschrijven heeft hij weinig tijd nodig: ‘We kunnen elkaars netwerk gebruiken om experts in te schakelen. Zo informeerden wij bewoners over het nut van het weghalen van bomen. Je kunt maar op één manier expertise creëren, en dat is door de samenwerking aan te gaan. De verantwoordelijkheid werd nooit afgeschoven op de andere partij. Dat is handig als het aankomt op belangrijke beslissingen. We konden altijd open zijn tegenover elkaar. Daardoor hebben we het maximale uit het project kunnen halen. Daarnaast stimuleert een bouwteam ook meer vrijheid op het gebied van creativiteit door gezamenlijk beslissingen te nemen.’
Lessen voor de toekomst
De opvolgende vraag naar lessen voor de toekomst wordt door het team niet met hetzelfde gemak beantwoord. De belangrijkste les, zo concluderen zij uiteindelijk, is dat goede samenwerking tijd vereist. Er zit meerwaarde in het (nog) ruimer tijd reserveren in het voortraject. Het ontwerp had sneller af kunnen zijn als er in het voortraject aandacht was besteed aan het groeiende belang dat bewoners hechten aan groen in de binnenstedelijke omgeving. Geheel genomen kijken zowel de gemeente, AURA als Den Ouden Groep terug op een succesvolle, prettige bouwteamsamenwerking met prachtige resultaten.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 9, 2020). Tekst: Bastiaan van den Brink, Den Ouden