Onderzoek naar ondersteuning burgerinitiatieven
Burgers nemen steeds meer het heft in eigen handen, mede vanwege bezuinigingen, dure kinderopvang en onbeheerde publieke ruimten. De overheid treedt op dit vlak steeds meer terug vanwege de economische crisis en streeft naar een stimulans van actief burgerschap. Om deze rolverschuiving te bewerkstelligen is onderzoek gedaan naar praktisch toepasbare handvatten voor professionals.
Het onderzoek Burgers maken hun buurt, dat tot stand is gekomen door een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Twente (professor Bas Denters en Judith Bakker) en de Universiteit van Amsterdam (professor Evelien Tonkens en Imrat Verhoeven), heeft ruim drie jaar geduurd. Het belangrijkste resultaat was het ACTIE-instrument, dat de onderzoekers als volgt uitleggen:
- Animo: motivaties en drijfveren van burgers om hun initiatief gestalte te geven.
- Contact: verbinding met buurtgenoten, organisaties in de buurt en instanties.
- Toerusting: middelen (geld of natura), tijd en vaardigheden waar de initiatiefnemers over beschikken.
- Inbedding: de manier waarop organisaties zijn ingericht om burgerinitiatieven te ondersteunen.
- Empathie: het vermogen van professionals en hun organisaties om zich te verplaatsen in bewoners en adequaat in te spelen op hun wensen en verwachtingen.
Dit instrument biedt een houvast voor professionals die in de werkpraktijk kunnen bijdragen aan de realisatie van burgerinitiatieven, door onder meer inzicht te bieden in de betekenis van bewonersinitiatieven voor beleidsmakers, managers en bestuurders. De onderzoekers lichtten het instrument in een verslag toe:
- De E van empathie is een doeltreffend onderdeel van het instrument: weet wat de bewoners willen, communiceer helder, zodat voor beide partijen duidelijk is wat de verwachtingen zijn. Bas Denters: ”Ondersteuners en burgers hebben de neiging om te werken vanuit niet geëxpliciteerde verwachtingen. De eerste vraag moet zijn: wat verwacht je van mij?”
- Vermijd bureaucratie en geef verantwoordelijkheden uit handen. Bas Denters: “Onderdruk de neiging om een nota Burgerinitiatieven te schrijven!”
- Werk daadwerkelijk samen: dan is er sprake van een vruchtbare coproductie. Imrat Verhoeven: “Coproduceren betekent dingen samen oppakken, ook al leidt dat tot spanningen.”
- Burgers zijn alert op machtmisbruik. Imrat Verhoeven: ”Blijf bescheiden.”
Naar aanleiding van het onderzoek is een bijeenkomst gehouden. Voor meer informatie kunt u op deze pagina een verslag van de bijeenkomst en van het onderzoek downloaden.