Kosten openbaar vervoer fors gestegen
Het aantal mensen dat met de bus, tram en metro reist, is het afgelopen decennium nauwelijks toegenomen. Zij legden in 2010 gezamenlijk slechts 5% meer kilometers af dan in 2004. Daarentegen zijn de uitgaven aan het openbaar vervoer (exclusief trein) in die periode gestegen met 105% tot €1,9 miljard. Dat blijkt uit een studie van SEO Economisch Onderzoek.
“De budgetten van het openbaar vervoer zijn veel sterker toegenomen dan het aanbod van bussen, trams en metro,” aldus Carl Koopmans, onderzoeksdirecteur van SEO. Daarom vermoeden de onderzoekers dat provincies en stadsregio’s die verantwoordelijk zijn voor het openbaar vervoer nauwelijks op de kosten letten. “Er is weinig aandacht voor de financiële kant van de exploitatie. De bedragen waarvoor de vervoerders opdrachten willen uitvoeren, hoeven ze vaak niet te onderbouwen,” aldus onderzoeker Koert van Buiren.
Weinig concurrentie
Uit de studie blijkt dat er vrijwel geen sprake van concurrentie is, ondanks de invoering van marktwerking. In de grote steden is de concurrentie algeheel afwezig. Daar mag namelijk alleen het eigen vervoerbedrijf een netwerk exploiteren. Het blijkt dat circa 60% van de rijkssubsidie naar de stadsregio’s gaat, en dat reizigers met de aankoop van kaartjes en abonnementen zelf voor minder dan 30% van de kosten bijdragen.
Volgens de onderzoekers zijn provincies en gemeenten niet primair geïnteresseerd in kostenbeheersing, omdat het Rijk voor het grootste deel de rekening betaalt. Zo zou het extra budget nauwelijks worden ingezet voor meer bussen en trams. Hierdoor is het aanbod van vervoerders gemeten in ritkilometers met 20% toegenomen, terwijl het aantal reizigers niet substantieel toenam. Dat resulteert in een daling van 12% van het aantal reizigers per rit.
De studie Werkt de markt voor openbaar vervoer? is online te bekijken op de website van SEO Economisch Onderzoek. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft nog niet gereageerd op de resultaten van het onderzoek.