Sand in the City: een zandbak als publiekstrekker
Hoewel het vanwege de coronacrisis dit jaar wellicht anders is, doen steden ’s zomers doorgaans extra moeite om bezoekers naar het centrum te trekken. Veel gemeenten zoeken hun heil in festivals, waterfonteinen en stadsstranden. De attractie Sand in the City laat zien dat ook een professionele zandbak als trekpleister kan fungeren.
Afgelopen zomer vond in de vijf grootste Overijsselse steden het evenement Sand in the City plaats. De tijdelijke attractie deed achtereenvolgens Enschede, Hengelo, Almelo, Deventer en Zwolle aan. Op een centrale plek in de binnenstad kwam voor enkele weken een grote zandbak te staan waar kinderen konden spelen. Sand in the City was een initiatief van de Herstructureringsmaatschappij Overijssel (HMO), een instantie die namens de provincie Overijssel investeert in de revitalisering van bedrijventerreinen, kantoorlocaties en stadscentra. Met het plaatsen van de zandbak vierde HMO niet alleen haar tienjarig jubileum, maar beoogde ze ook bij te dragen aan meer beleving en sfeer in de binnenstad tijdens de zomermaanden. Is dat gelukt? En wat zijn de ervaringen?
Schep je mee?
Sand in the City was gericht op kinderen en hun ouders. In de weken dat de zandbak in de binnenstad stond, waren ze overdag welkom om er gratis gebruik van te maken. Onder het motto ‘Schep je mee?’ werd het evenement in de (sociale) media gepromoot. De zandbak stond niet op zichzelf; in en om het speelobject organiseerde HMO samen met kinderopvangorganisaties, techniekmuseum Oyfo en andere lokale en regionale partners extra activiteiten. Denk aan het doen van proefjes met zand, het bouwen van zandsculpturen en animatie voor de allerkleinsten.
Rond de zandbak werden zitjes en strandstoelen geplaatst waar ouders de kinderen in de gaten konden houden. Verder hielden studenten – ingehuurd via een uitzendbureau – toezicht, terwijl een bord het publiek wees op huisregels die bij het gebruik van de zandbak golden. Waar mogelijk sloot Sand in the City aan bij reguliere activiteiten in de stad, zoals een beachvolleybaltoernooi in Almelo en een zangkorenfestival in Hengelo. Rond praktische zaken (toiletbezoek, EHBO en dergelijke) werd samengewerkt met de omliggende horeca en de detailhandel. Zo lag de zandbak in Zwolle vlakbij Boekhandel Waanders in de Broeren die tevens partner van het event werd. Omdat de attractie in de openbare ruimte stond, waren ook de gemeente en de citymarketingorganisatie betrokken. Het beheer van de zandbak en de programmering eromheen waren in handen van initiatiefnemer HMO.
Positieve reacties
Vanaf het begin was Sand in the City een publiekstrekker. In alle steden waar de zandbak stond kwamen jonge gezinnen er massaal op af, wat ook gold voor grootouders met hun kleinkinderen. Veel bezoekers zagen het als een ‘uitje’. Meestal waren ze erop geattendeerd door een tip van vrienden of via sociale media. Zonder uitzondering waren ze positief over het evenement. Zo vertelden een opa en oma dat ze met hun kleinkinderen speciaal vanuit Twello naar Deventer waren gekomen om de zandbak te bezoeken en na afloop een ijsje te eten (‘alsof je naar het strand gaat’). Ook uit gesprekken in de andere steden bleek dat de doelgroep blij was met de attractie, zeker in de hete zomerperiode. Bevriende ouders troffen elkaar zelfs bij de zandbak: ze konden op het terras bijpraten, terwijl hun kinderen aan het spelen waren. Ook de stakeholders waren enthousiast over Sand in the City, of je het nu vroeg aan de omliggende horeca of de gemeente. Ze hadden veel lof voor de verzorgde uitstraling van de zandbak, de professionele op- en afbouw en de activiteiten die rond het object werden georganiseerd. En het belangrijkste: volgens alle betrokkenen zorgde het event voor meer beleving en sfeer in het centrum. Om de attractie te typeren, gebruikten veel partijen dan ook ‘warme’ woorden, zoals ‘sympathiek’, ‘laagdrempelig’ en ‘gezellig’.
Heel divers gezelschap
Opvallend is het enthousiasme van de lokale middenstand over Sand in the City. Doorgaans is deze groep redelijk kritisch als het gaat om centrumontwikkeling, maar in dit geval geen onvertogen woord. Zo willen Deventer ondernemers deze zomer graag weer een zandbak in het stadscentrum. In Enschede heeft het event de omliggende horeca geïnspireerd om meer in te zetten op beleving rond de terrassen. Men is vooral te spreken over het inclusieve karakter van Sand in the City en het feit dat de zandbak werkt als een ontmoetingsplek voor ouders en hun kinderen. Een interessante bijvangst is dat het evenement ook nieuwe, moeilijk te bereiken doelgroepen naar de binnenstad heeft getrokken. In Almelo bleek de attractie gezinnen uit stadswijken te trekken die anders nauwelijks in het centrum komen. Sommige ouders zaten met hun kroost en een koelbox de hele dag rond de zandbak. En in Deventer werden opeens veel ‘wijn drinkende moeders’ op het terras gesignaleerd. Een ondernemer zegt hierover: ‘Door de zandbak nam er een heel divers gezelschap plaats op het terras, publiek dat het terras normaliter niet snel weet te vinden.’
Spelen in de stad
Sand in the City heeft de verwachtingen ruimschoots overtroffen. Dat zoiets simpels als een zandbak zoveel positieve energie oplevert, zowel bij de doelgroep als bij de stakeholders! Onderzoekers wijzen er al langer op hoe belangrijk het is om oog te hebben voor de behoeften van kinderen in de stad. Speelplekken met natuurlijke elementen (zoals zand en water) werken als een magneet op kinderen. Als ouders, opa’s of oma’s daarbij ook nog een oogje in het zeil kunnen houden, is succes min of meer verzekerd. Een Zwolse moeder die Sand in the City bezocht bracht het mooi onder woorden: ‘Wat fijn dat ik in de drukke stad met mijn kinderen kan spelen.’ Inderdaad, een zandbak in het centrum kan een uitkomst zijn voor ouders en kinderen die in hun stad even op vakantie willen. Hopelijk is deze zomer ‘Schep je mee?’ ook buiten Overijssel overal te horen.
Professionele Zandbak
Voor het opbouwen en verplaatsen van de zandbak werkte HMO samen met Houtplezier, een bedrijf dat professionele speeltoestellen voor de buitenruimte ontwikkelt. Het zand, dat op een gronddoek of gewoon op straat werd gestort, werd telkens omkaderd door zware boomstammen die voor stevigheid en veiligheid zorgden en het geheel een robuuste uitstraling gaven. Afhankelijk van de beschikbare ruimte verschilden de afmetingen. In Deventer was de zandbak bijvoorbeeld 10 bij 20 meter, terwijl hij in Almelo vierkant maar wat kleiner (12,5 bij 12,5 meter) was. Bij de zandbak plaatste Houtplezier een houten kiosk voor de opslag van emmertjes, speeltoestellen, flesjes water en een EHBO-kist. ’s Avonds werd de zandbak afgedekt met een groot zeil.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 4, 2020). TEKST: Gert-Jan Hospers, Stichting Stad en Regio