Duurzaamheid business as usual eind 2020. Dat was de doelstelling voor de Green Deal Duurzaam GWW 2.0. Zonder ambities komen we nergens. Welke successen zijn er onderweg geboekt om de energie vast te houden? En… wat gaat er in 2021 gebeuren ? Want het is natuurlijk geen spoiler om nu al te verklappen dat de uiterst ambitieuze doelstelling niet is gehaald.
Meer dan negentig partijen ondertekenden op de Infratech 2017 de Green Deal Duurzaam GWW 2.0. In de daarop volgende jaren trad nog een groot aantal partijen toe. Opdrachtgevers, opdrachtnemers, belangenorganisaties, adviseurs en ingenieurs gaven in de Green Deal hun ambities vorm in vier praktische transitielijnen:
- Van kosten naar waarde
- Van reactief naar proactief
- Van uniek naar uniform
- Van alleen naar samen
Instrumenten en projecten
De gereedschapskist werd gevuld met het Ambitieweb, Dubocalc, de Milieu Kosten Indicator (MKI) en het digitale loket Duurzaam GWW stond beschikbaar. Daarnaast zochten partijen elkaar op tijdens verschillende bijeenkomsten en werden Communities of Practice georganiseerd. Stadswerk organiseerde dit voor de gemeenten die deelnemen aan de Green Deal. Mooi hoor, die instrumenten en dat overleg. En de resultaten dan? Ook die zijn aan te wijzen. Misschien nog geen ‘bussiness as usual’, maar in het gehele land zijn er hele mooie voorbeeldprojecten, in uiteenlopende aard en omvang. Emissieloos werken (Amsterdam en Groningen), hergebruik van materialen (Nijmegen) of een groene en duurzame inpassing van een spoortracé door toepassing van het Ambitieweb (ProRail samen met een aantal Gooise gemeenten).
Samenwerking in de keten
Het klinkt als een open deur maar samenwerking in de keten, met oog voor gedeelde belangen, brengt de duurzaamheidsmotor op gang. Als opdrachtgevers in hun aanbestedingen emissieloos werken gaan waarderen, is er aan de kant van de aannemers echt bereidheid om te investeren in materieel. Aandachtspuntje voor de opdrachtgevers: zorg er dan ook wel voor dat tijdig oplaadfaciliteiten beschikbaar zijn. Een stapje verder is het gezamenlijk nadenken over nieuwe businessmodellen. Wat is daarvoor nodig? Denk aan gezamenlijke gemeentelijke materialendepots om hergebruik binnen een regio te stimuleren of kunnen we over naar het leasen van materialen, in Design Build en Maintain- contracten? Durven we twintig jaar na de bouwfraude weer met meer openheid en vertrouwen de samenwerking aan te gaan?
En hoe nu verder?
Ook de Green Deal wordt geplaagd door de coronacrisis. Geplande (slot)bijeenkomsten zijn afgelast of uitgesteld. Op 15 april stond bijvoorbeeld een evenement van de gemeente Rotterdam, VNG en Stadswerk op de agenda. Tijdens dat evenement zou een manifest worden gelanceerd. Tien punten voor bij de koffieautomaat of op je screensaver om dagelijks weer even te denken ‘Oh ja natuurlijk, duurzaam werken’. De bijeenkomst ging niet door, maar dat manifest gaat er komen. Net als een afronding van de Green Deal. Goed op een rij zetten wat er is bereikt en waar de ontwikkelpunten liggen. Dat wordt allemaal opgeleverd in januari en dan kunnen vervolgstappen worden gezet. .
Professional in de openbare ruimte? Dan lees je Stadswerk Magazine!
Green Deal Duurzaam GWW 3.0?
Green-Deal-periode afgelopen, doel nog niet gehaald, tijd voor een nieuwe Green Deal? En zo ploegen we voort? Nee, dat haalt de energie uit het proces. Terwijl we juist meer energie en betrokkenheid nodig hebben om ‘massa te gaan maken’. Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid over de voortzetting van de Green Deal: ‘Stimuleer en faciliteer de koplopers, committeer het peloton en negeer de achterblijvers’. Hoe dat er uit gaat zien, is nog niet duidelijk. Een open netwerk, ondersteund door bijvoorbeeld CROW, of moet er toch een stichting Duurzaam GWW aan te pas komen? Wat wel duidelijk is: laten we samen in de hele aanbestedingsketen blijven werken aan de vier praktische transitielijnen.
En gemeenten?
Bedenk goed dat de gezamenlijke gemeenten en aanpalende gemeentelijke overheidsbedrijven samen goed zijn voor het grootste opdrachtvolume in de GWWsector. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) becijferde in 2017 (voor de PFAS-, Stikstof- en coronacrisis) dat het opdrachtvolume van decentrale overheden in 2022 maar liefst 4,6 miljard euro bedraagt. Daarnaast was voor 2022 ook nog 6,8 miljard euro geprognosticeerd aan GWW-onderhoud. Dus aan de slag. Word ook een ‘launching customer’ om de markt in beweging te krijgen. En vergeet uw eigen mkb-bedrijven daarbij niet.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 9, 2020). Tekst: Maarten Loeffen, Koninklijke Vereniging Stadswerk Nederland