De circulaire stand van zaken
Nederland volledig circulair: in 2050 moet het zover zijn. De klok loopt, dus hoe gaan we snel, slim en vooral effectief verduurzamen? En hoe staan we er nu voor? Stadswerk magazine kijkt hoe de circulaire toekomst van Nederland wordt gesmeed en waar de smidshamer wordt opgepakt.
Zo vroeg mogelijk circulariteit meenemen, het liefst in de embryonale planfase: voor veel gemeenten is dat het devies. In Leiden zit het tempo er al goed in. Vanaf 2023 gaat de gemeente alle bouwprojecten die vallen binnen haar eigen opdrachtgeverschap 100 procent circulair uitvragen. ‘Er zijn vijf routekaarten ontwikkeld om per gemeentelijk beheerdomein circulair inkopen in de praktijk te brengen’, schreef Demi Oostdam, beleidsmedewerker circulaire economie gemeente Leiden, in Stadswerk magazine 04/2022. ‘Daarnaast benoemen de routekaarten ook voor iedere stap in dit proces één trekker waardoor er altijd iemand hoofdverantwoordelijk is voor de uitvoering van de actie.’
Een tweedehands brug
In de Leidse openbare ruimte wordt al aan de weg getimmerd. Zo noemt Oostdam de Churchilllaan, een drukke toegangsweg waarbij het asfalt niet volledig vervangen is, maar gekozen werd voor ‘refurbishment’. Alleen de bovenste twee lagen zijn vervangen, waardoor het materiaalgebruik beperkt is en de onderste lagen hun waarde langer weten te behouden. Nieuwe fietsklemmen zijn aangelegd volgens het Product-as-a-Service-principe (PaaS): de verkopende partij blijft eigenaar, wat een forse financiële prikkel oplevert om het product slim en duurzaam te ontwerpen.
Professional in de openbare ruimte? Dan lees je Stadswerk Magazine!
Een nieuwe loop- en fietsbrug in de Leidse Lammenschansdriehoek is zelfs geheel hergebruikt. Via bruggenbank.nl bood de gemeente Veenendaal een jonge tweedehands brug aan die na een aantal aanpassingen kon worden geplaatst. Daarmee wordt het milieubelastende productieproces van beton voor nieuwe bruggen vermeden, schrijft Oostdam.
Manifest Duurzaam GWW 2030
In de grond-, weg- en waterbouw (GWW) worden ook spijkers met koppen geslagen. De Green Deal Duurzaam GWW 2.0, een samenwerkingsnetwerk tussen ruim zestig partijen uit de sector waarin kennis en creativiteit werd gebundeld, is inmiddels afgelopen. De beoogde doelstelling was dat anno 2020 de Aanpak Duurzaam GWW in alle relevante GWW-projecten werd toegepast. In maart 2022 heeft het vervolg het levenslicht gezien: het Manifest Duurzaam GWW 2030. De missie? Duurzaamheid in 2024 écht ‘business as usual’ maken binnen de sector.
In het manifest is rekening gehouden met recente ontwikkelingen, zoals de strategie Klimaatneutrale en Circulaire Infraprojecten (KCI) en de routekaarten om te komen tot schoon en emissieloos bouwen (SEB). Daarnaast is de doelstelling ‘duurzaamheid business as usual’ aangevuld met enkele subdoelen, vertelt kartrekker Joost Fijneman (CROW) in een interview met circulairebouweconomie.nl: ‘[Een] integraler gebruik van de aanpak, het faciliteren van relevante beleidsontwikkelingen, zoals de strategie KCI, en het versterken van de netwerkfunctie en uniforme monitoring van de resultaten.’ De aanpak wordt van nieuw elan voorzien: met mensen uit de sector worden verduurzamingsknelpunten in kaart gebracht, waarna er oplossingsgerichte projecten worden opgestart. Daarnaast zijn de pijlen gericht op het realiseren van een uniform monitoringsplatform dat milieu-impact, CO2-reductie en materiaalgebruik eenduidig meet en door alle betrokken organisaties ingezet kan worden.
Kluisjes zonder achterwand
Ook de gemeente Wageningen zit niet langs de zijlijn: al sinds 2014 is circulair inkopen een speerpunt. Dat een slimme aanpak daarbij onontbeerlijk is, vertelde Cynthia van der Roest (inkoopadviseur gemeente Wageningen) in een interview in Magazine GDCI (Green Deal Circulair Inkopen). Aangezien er geen groter budget beschikbaar is voor circulaire inkoop, werd gekozen om de lockers op het stadhuis niet van een achterkant te voorzien: zo werden de duurdere materiaalkosten gecompenseerd. Bij de verlichting van een fietspad zijn de lantaarnpalen verder uit elkaar geplaatst, zodat er minder nodig waren. Bovendien houdt de gemeente de koers aan van het Rijksbrede programma ‘Nederland Circulair in 2050’. Vanaf 2030 wil Wageningen 50 procent minder fossiele grondstoffen gebruiken en productie plaats laten vinden met behulp van hernieuwbare energie.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 7, 2022). Tekst: Tim Koehoorn, in opdracht van Koninklijke Vereniging Stadswerk Nederland