Bloemenweides kunnen meer benut worden: zes voorbeelden
Biodiversiteitsherstel werkt; ook in de openbare ruimte. Wanneer er ecologisch passende planten worden gebruikt, volgen insecten en andere dieren grotendeels vanzelf. Iedereen kent de ‘bloeiende’ bermen en rotondes, maar er zijn meer toepassingen om inheemse vegetatie te benutten.
Het is bekend dat een inheemse bloemrijke vegetatie ideaal is voor insecten. Zij vinden er een plek om voedsel te zoeken, te schuilen en om zich voort te planten (waardplanten). Kleine zoogdieren zoeken er naar voedsel en schuilplekken en vogels doen zich te goed aan de zaden en de insecten. Ook mensen hebben baat bij meer groen. Uit ontelbare onderzoeken blijkt dat ‘groen’ een gezond leef- en werkklimaat bevordert. Daarnaast kunnen bloemrijke vegetaties ingezet worden om de ruimte bestendiger te maken voor klimaatverandering. Redenen genoeg om inheemse vegetaties vaker toe te passen in de openbare ruimte. Om te inspireren geven we hier zes toepassingsmogelijkheden voor inheemse vegetatie.
Industrieterreinen
Door de openbare ruimte op industrieterreinen met meer bloemrijke vegetatie in te vullen, wordt er vaker een pauzewandeling gemaakt, neemt de productiviteit van de medewerkers toe, willen meer bedrijven zich er vestigen en ontstaat er dus een aantrekkelijk werkklimaat.
Professional in de openbare ruimte? Dan lees je Stadswerk Magazine!
Een goed voorbeeld is het bedrijvenpark Ecomunity in Oosterwolde. Hier zijn diverse bedrijven gevestigd op 17 hectare grond, waarvan 2,5 hectare bestaat uit inheemse vegetatie. Door experts van hogeschool Van Hall Larenstein is er een flinke toename in het aantal insecten waargenomen.
Daken van (publieks)gebouwen
Met de juiste voorbereidingen en de juiste ondergrond van plusminus tien centimeter kunnen inheemse planten uitstekend worden toegepast op daken. Zeker in wijken waar weinig openbaar groen is, kan goed uitgeweken worden naar de daken. Een groendak zorgt ook voor extra isolatie. In de winter houdt het warmte vast en in de zomer heeft het juist een verkoelende werking. Bovendien houdt een groendak het water langer vast tijdens heftige regenbuien, waardoor de riolering minder belast wordt.
Een mooi voorbeeld is het retentiedak van het Werkman College in Groningen dat speciaal is aangelegd om de afvoer van water te vertragen. Door het gebruik van verschillende substraten in verschillende diktes zijn er meerdere biotopen op het dak gecreëerd waardoor er een grote variëteit aan inheemse vegetatie is ontstaan.
Gevelbeplanting
In sommige straten is er weinig ruimte voor groen. Kleine geveltuinen met inheemse planten kunnen de straat een vriendelijke uitstraling geven. Dit heeft een positieve invloed op het leefklimaat van bewoners. Bovendien draagt het bij aan verkoeling op hete dagen en een betere afwatering na een regenbui. Bij Cruydt- Hoeck adviseren wij om gebruik te maken van vaste planten in plaats van zaden. Met zaden nodigt de kale grond katten en honden in de buurt uit om juist daar hun behoefte te doen. Daarnaast is het wenselijk dat de vegetatie niet over de straat groeit. Inheemse planten die geschikt zijn voor in de geveltuin zijn onder andere Betonie (Betonica offcinalis), Prachtklokje (Campanula persicifolia) en Veldsalie (Salvia pratensis). Door van geveltuinen buurtprojecten te maken, waarbij men samen een plantdag organiseert, vindt er sociale interactie plaats en is men meer betrokken
Open bestrating
De vele bestrating in steden en dorpen zorgt ervoor dat er meer en langer warmte wordt vastgehouden en water slecht weg kan tijdens een regenbui. Door een zogeheten open bestrating toe te passen kan het water beter wegtrekken waardoor het rioolsysteem minder wordt belast. Tussen de open bestrating kan een ‘voegenmengsel’ met laagblijvende planten gebruikt worden. Planten als Kleine tijm (Thymus serpyllum) en Muizenoor (Pilosella officinarum) blijven laag en zijn goede planten voor insecten. De planten hebben bovendien een koelende werking door de verdamping en zorgen zo voor een betere warmteregulatie.
Wadi’s
Wadi’s zijn zeer geschikt om ingezaaid of aangeplant te worden met inheemse beplanting. De functie van de wadi kan hierdoor juist verbeteren doordat er meer variatie is in bewortelingstructuur en kunnen de ‘infiltratie-ingenieurs’, zoals wormen, beter worden bediend. Er kan een keuze gemaakt worden voor droogteminnende beplanting op de hoge flanken en een meer vochtminnende vegetatie op de lage, vochtige delen.
Begraafplaatsen
Begraafplaatsen hebben vaak een deel dat nog niet in gebruik is, maar wel wekelijks gemaaid wordt. Hier is veel biodiversiteitswinst te behalen door deze plekken in te zaaien met een bloemenmengsel. Een ingetogen bloemenmengsel zorgt voor een rustige sfeer en nabestaanden kunnen er bloemen plukken om bij het graf van hun naasten te leggen. Tevens is het een jaarlijkse kostenbesparing op het maaiwerk.
Tenslotte: nog veel meer locaties
De genoemde toepassingsmogelijkheden zijn slechts enkele voorbeelden. Inheemse bloemenweides kunnen nog op veel meer locaties in de openbare ruimte voor significante meerwaarde zorgen, zoals bij ziekenhuizen, zorgcentra, speelterreinen, sportparken, eikenlanen, etc. Het is aan de gemeenten, adviesbureaus en de hoveniers om alle toepassingsmogelijkheden van inheemse bloemenweides te ontdekken.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 7, 2022). Tekst: Roelof Jan Koops & Cynthya Russchen, Cruydt-Hoeck
Foto bovenaan: Dominicus Johannes Bergsma, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons