Column: Ieder dak zijn streekeigen vegetatie
Iedere streek kent zijn eigen vegetatie. In het veenweidegebied staan andere plantensoorten dan op de droge zandgronden. Toch ziet het openbaar groen er in alle steden hetzelfde uit. Een gemiste kans! Wat is er mooier dan de natuurlijke variatie van vegetaties in de streek ook terug te zien in de stad? En het kan zelfs op een dak.
De groene daken hebben de afgelopen decennia een enorme vlucht genomen. Niet alleen het aantal is sterk toegenomen ook de kwaliteit en de technische mogelijkheden zijn sterk verbeterd. Grofweg onderscheiden we twee type groene daken: een intensief en een extensief groen dak. Onder extensieve daken vallen de sedumdaken en de natuurdaken welke vaak met sedum, siergrassen en rotstuinachtige kruiden zijn ingeplant. Bij intensieve daken moet men denken aan complete tuinen op het dak van een appartementencomplex of bij een centrumplan. Maar het kan ook kleiner, denk aan dakterrassen bij hotels of een woning.
Weinig inheemse natuurdaken
Deze natuurdaken zijn vaak opgebouwd uit plantensoorten die totaal niet thuishoren in de omgeving. Sterker nog,
een groot deel van de soorten komt niet in ons land voor of zijn uiterst zeldzaam. De reden hiervoor moeten we onder meer zoeken in de ondergrond, namelijk het gebruikte substraat. Substraten bestaan voornamelijk uit stenig materiaal, veelal lava. De gebruikte plantensoorten houden dan ook van een kalkrijk, stenig milieu. Daarbij moeten ze warmteminnend en enigszins droogtetolerant zijn. Hierbij komt dat het overgrote deel van de sedum- en kruidenmatten bedoeld zijn voor de export en de mat een mix bevat die in verschillende gebieden en landen kan overleven. Kwekers kijken dan ook met hele andere ogen naar een kruidenmat dan bijvoorbeeld de stadsecoloog in Rotterdam. Een belangrijke vraag is of groene daken een positief effect hebben op de biodiversiteit. Een interessante graadmeter daarvoor zijn dagvlinders en andere insecten, omdat ze snel op veranderingen in hun leefomgeving kunnen reageren.
Uit onderzoek van de Vlinderstichting blijkt dat groene daken met een diverse, inheemse vegetatie gebruikt
worden door vlinders om er te foerageren. Wanneer ook waardplanten1 aanwezig zijn en het natuurlijk substraat
minstens 10 centimeter dik is, kan er ook voortplanting plaatsvinden. De aanwezigheid van reliëf en structuren
(bijvoorbeeld een hoop zand of rotselementen) maken een groen dak extra aantrekkelijk voor insecten.
Stijgende interesse
De vraag naar en interesse in natuurdaken stijgt. Vanwege het positieve effect dat een groen dak heeft op de wateropgave en het hitte-eilandeffect in steden, zien we ook dat bedrijven steeds vaker kiezen voor een groen dak. In het kader van de BREEAM-certificering is een groen dak aantrekkelijk.
Dergelijke projecten worden veelal onder begeleiding van een stadsecoloog of ecologische adviesbureau
uitgevoerd. Het leveren van een dak met exoten is dan geen optie en doet natuurlijk ook geen recht aan de titel natuurdak. Als Heem zijn we meerdere keren bij dergelijke projecten betrokken geweest. Door creativiteit en een eigen soortsamenstelling hebben we recht kunnen doen aan de wensen van de opdrachtgever en een echt natuurdak weten te creëren. Deze ervaringen hebben ertoe geleid samen met Optigroen te kijken naar de substraten en de mogelijkheden te onderzoeken zelf een substraatlijn te ontwikkelen. Na veel onderzoek en een proef van drie groeiseizoenen hebben we een kalkrijk en een kalkarm substraat ontwikkeld. Hiermee kunnen we dan ook beter aansluiten bij de lokale omstandigheden. Gecombineerd met ons eigen assortiment kruiden zijn we hiermee
nog beter in staat een echt natuurdak te realiseren.
Van onze partner, oorspronkelijk geplaatst in Stadswerk Magazine 3/2017