Corona-effect 3: herwaardering van parken en groen
Hoe beïnvloedt de coronacrisis de openbare ruimte op de lange termijn? Toekomstvoorspellingen hebben geen zin, maar toekomstvoorstellingen wel degelijk. In een reeks bijdragen presenteren we de te verwachten Corona-effecten in de vorm van een top 5. Om het een beetje spannend te maken, komt nummer 1, de meest ingrijpende verandering, als laatste aan bod. Vandaag nummer 3 over de herwaardering van parken en andere groene gebieden.
Tekst: Michiel Smit (Stadswerk Magazine) en Gert-Jan Hospers (Stichting Stad en Regio)
Middel tegen videomoeheid
Aan het begin van de coronacrisis liepen de binnensteden leeg, terwijl recreatiegebieden juist volstroomden. Beelden van volle stadsparken en drukke bossen staan menigeen nog helder voor de geest. We wilden naar buiten om de sleur van het thuiszitten te doorbreken! Met al die hygiëne- en afstandsregels was boodschappen doen niet echt ontspannend, op bezoek gaan bij vrienden kon niet meer en de horeca was gesloten. En na enkele weken sloeg ook de ‘videomoeheid’ toe – dat online-vergaderen en skypen is behoorlijk vermoeiend.
Wat is er in dat geval fijner dan een verkwikkende wandeling in het stadspark? Voor sporters was het groen sowieso al een populaire trainingsplek. Maar omdat andere locaties gesloten waren, kwamen ze er nog vaker dan normaal. Overal spraken mensen af om te wandelen in de natuur of op een bankje bij te praten met vrienden. In populaire parken, zoals het Vondelpark in Amsterdam, het Arnhemse Sonsbeekpark en de Prinsentuin in Leeuwarden, moesten beveiligers zelfs ingrijpen om de drukte beheersbaar te houden. Ook drones werden ingezet ter handhaving van de ‘anderhalve meter’. In Singapore liep er zelfs een robothond door het park die bezoekers op de ‘social distancing’-regels wees.
Van bosbaden tot picknicken
Dat een bezoek aan een groene omgeving goed is voor de mens, is natuurlijk al veel langer bekend. Niet voor niets hebben Enschedese textielfabrieken hun stad vroeger diverse parken geschonken: in het groen ontspanden de arbeiders zich en verbeterden ze hun gezondheid, zodat ze doordeweeks weer hard konden werken. Uit tal van onderzoeken blijkt dat recreëren in het groen heilzaam is voor lichaam en geest. Van een korte wandeling in de natuur gaat al therapeutische werking uit. In navolging van de Japanners doen steeds meer mensen aan ‘shinrin-yoku’ (bosbaden): ze dompelen zich onder in het bos om aan hun mentale en fysieke gezondheid te werken. Door de coronacrisis zijn veel mensen stadsparken en andere groene zones gaan (her)waarderen.
Ook nu de lockdown-maatregelen versoepeld worden, mogen we ervan uitgaan dat een deel van de bevolking het groen vaker zal bezoeken. Min of meer noodgedwongen hebben ze ervaren hoe prettig is om in de natuur te verblijven. Ook hebben ze in hun omgeving nieuwe recreatiegebieden ontdekt, die ze wellicht in de zomer opnieuw bezoeken, bijvoorbeeld om er picknicken.
Seizoensgebonden opvangkracht
Zo beschouwd breken er voor stadsparken en andere groene ruimtes gouden tijden aan. Ze kunnen rekenen op meer bezoekers en een hogere waardering. Maar dat brengt voor beheerders wel extra uitdagingen met zich mee: frequenter prullenbakken legen, vaker handhavend optreden en meer schade aan planten en bomen. Verder is het goed om te beseffen dat een frisse neus halen in een groene omgeving seizoensgebonden is: de meesten van ons doen dat bij voorkeur tijdens de lente en de zomer. Wat dat betreft was het dit voorjaar – weinig neerslag, blauwe luchten en aangename temperaturen – ideaal parkweer.
Als na de zomer de herfst aanbreekt en we misschien een tweede coronapiek met de bijbehorende restricties beleven, zijn groene gebieden voor velen een stuk minder aantrekkelijk. Laten we daarom niet te veel leunen op de ‘opvangkracht’ van stadsparken en ander groen en nadenken over de vraag waar mensen die eruit willen nog meer naartoe kunnen. Komen dan overdekte winkelcentra, stations of bibliotheken in beeld?