Felixx presenteert Dijkenrijk – een historisch landschap van de toekomst
Felixx Landscape Architects & Planners presenteert de plannen voor een historisch landschap van de toekomst. Op het Eiland van Dordrecht wordt het netwerk van in onbruik geraakte dijken omgevormd tot een nieuwe klimaatadaptieve leefomgeving. Dit plan is onderdeel van het programma ‘Stedenbouw voor Extremen’, georganiseerd door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Het initiatief is gericht op het ontwikkelen van voorbeeldprojecten, die een integrale benadering laten zien van klimaatuitdagingen in relatie tot bestaande erfgoedstructuren. Felixx stelde voor deze opgave een team samen met IHE Delft Institute for Water Education en de gemeente Dordrecht.
Cultuurhistorie en klimaatadaptie
Klimaatverandering zal onze omgeving veranderen. Bij het herstructureren van stad en land, is het van cruciaal belang om leefomgevingen te blijven realiseren waarin mensen zich niet alleen veilig en beschermd, maar ook comfortabel voelen. Daarin speelt het integreren van cultuurhistorische waarden met nieuwe ruimtelijke structuren een grote rol. Bestaande omgevingen zijn reeds vertrouwd, en door gebruikers op een bepaalde manier gewaardeerd. Het zijn landschappen met een verhaal in zich. Het zorgvuldig organiseren van een transformatie, die bestaande waarden samenvoegt met nieuwe elementen maakt de stap naar het landschap van de toekomst een stuk makkelijker te nemen. Het bestaande comfort blijft behouden, bescherming tegen nieuwe risico’s wordt toegevoegd en geïntegreerd. Dat vergroot het draagvlak bij de start en versnelt de transitie die daarop volgt.
Dijken
Sterke functionele structuren organiseren het Nederlandse landschap, en zorgen tegelijkertijd voor een onderscheidende ruimtelijke identiteit. Dijken zijn daarvan wellicht het meest uitgesproken voorbeeld. Het waren de grenzen rondom gebieden die werden ontgonnen, ingepolderd of drooggelegd. Vaak werden ze beplant of bebouwd. Geleidelijk aan ontstond een divers en relatief kleinschalig netwerk van grondlichamen die het verstedelijkt en buitengebied doorkruisen. Afgelopen decennia hebben grote primaire waterkeringen echter de rol van de kleinere dijken overgenomen. Deze secundaire keringen verloren grotendeels hun functie. Als louter ruimtelijke relicten lijken ze vaak te verdwijnen bij transformaties van stad en land. Eén van de belangrijkste identiteitsdragers van het Nederlandse landschap wordt daardoor bedreigd. Kunnen we deze historische dijkstructureren heractiveren en opnieuw bestaansrecht geven? Felixx onderzocht de mogelijke rol van de historische dijkstructuren voor de organisatie van een klimaatadaptief landschap.
Dordrecht
Dordrecht is de oudste stad van Nederland. Gelegen in een waterrijk gebied, waar verschillende rivieren samenkomen, wordt het Eiland van Dordrecht omringd en dooraderd met een dicht netwerk van dijken. Vele van de dijken binnen het eiland zijn hun oorspronkelijke functie verloren door het opschalen van de buitendijken. Felixx onderzocht de historische ontwikkeling en de huidige werking van de dijken. De ontwikkeling van Dordrecht tot een klimaatadaptief eiland is verkend aan de hand van 4 thema’s met individuele agenda’s: water, groen, programma en infrastructuur. Voor elk thema zijn de verschillende agenda’s geprojecteerd op de historische structuur van de dijken. Dit resulteerde in drie ontwikkelingsmodellen voor een klimaatadaptief Dordrecht, met een erg uiteenlopende stad als resultaat. Alle agenda’s zijn binnen ieder model gerealiseerd, waarbij de historische dijkenstructuur is ingezet als ruimtelijk raamwerk voor transformatie.
Model 1: Biesbosch
Dit model beschouwt Dordrecht als onderdeel van de Biesbosch.De dijkzones worden groen-blauwe corridors en het water wordt het eiland binnengehaald om natuur te ontwikkelen en een levend watersysteem te creëren, zodat er directe routes naar de Biesbosch kunnen ontstaan. Wonen en recreatie kan kleinschalig in de natuur.
Model 2: Randstad
In dit model wordt Dordrecht ontwikkeld als parkstad aan de Biesbosch, als laatste bastion van de Randstad. De dijken worden ingezet als een lineair metropolitaan park, verdicht en geprogrammeerd met nieuwe recreatieve- en woonfuncties. Aan de buitenrand van het eiland komen nieuwe satellietsteden, die de grens met de Biesbosch markeren.
Model 3: Zelfvoorzienend Eiland
Dordrecht wordt voorgesteld als een zelfvoorzienende gemeenschap op een circulair eiland. De dijken zijn zowel productievelden als sociale verbindingen. Ze bieden ruimte voor voedselproductie, het opvangen en hergebruiken van regenwater, het opwekken en hergebruiken van energie. Het worden belangrijke sociale structuren die scholen en verzorgingstehuizen integreren.
Neem voor meer informatie contact op met Sofie Post of Deborah Lambert via pr@felixx.nl