Hoe realistisch wil je het hebben?
Studenten van de Master of Urban & Area Development (MUAD) worden zo dicht mogelijk tegen de praktijk aan opgeleid. Voor de casus Oliemolenkwartier in Amersfoort kruipen ze in de rol van projectontwikkelaar: hoe bied je een plek die uitnodigt tot verbinding, ontmoeting en kruisbestuiving tussen de creatieve ondernemers in het gebied?
Het Oliemolenkwartier is een voormalig bedrijventerrein, net buiten de historische binnenstad van Amersfoort. Er hebben zich de laatste jaren al heel wat nieuwe gebruikers op het terrein gevestigd: de ‘strandtent’ Zandfoort aan de Eem, studentenhuisvesting, architectenbureau ZEEP, etc. In 2012 is ook het grootste complex op het terrein leeg komen te staan: de voormalige Prodentfabriek. Projectontwikkelaar Schipper Bosch heeft het complex in mei 2013 gekocht en is nu bezig de diverse ruimtes te verhuren aan bedrijven, kunstenaars en ondernemers, actief in zeer uiteenlopende sectoren. Dat gaat boven verwachting: nog geen jaar na de start is al 40 procent van de ruimtes verhuurd, waar 10 procent de verwachting was. Samen met de gemeente Amersfoort heeft Schipper Bosch de ambitie om het hele Oliemolenkwartier te transformeren tot innovatieve microstad, De Nieuwe Stad geheten.
De Nieuwe Stad is duidelijk in trek bij nieuwe ondernemers. Dat neemt niet weg dat er het nodige valt te verbeteren aan de stedenbouwkundige opzet en de sociaal-ruimtelijke structuur van het gebied. De centrale ruimte van het gebied is een weinig inspirerende parkeervlakte; de ontsluiting van de gebouwen is in de meeste gevallen aan de buitenkant van het gebied. Hoe
zorg je dat de plek uitnodigt tot ontmoeting en kruisbestuiving tussen de diverse gebruikers? Hoe verbind je de functies zonder strakke kaders voor te schrijven en – het is immers 2014 – zonder grote investeringen te doen? Een even complexe als interessante uitdaging voor de masterstudenten van MUAD.
Intensieve sessie
Na presentaties van de casus door Schipper Bosch en de gemeente Amersfoort en een rondleiding door het gebied zijn de masterstudenten in groepjes aan de slag gegaan om, denkend als projectontwikkelaar, de opgave uit te werken. Het is een zeer intensieve sessie, die op woensdagochtend begint en op vrijdagmiddag eindigt met de groepspresentaties. In de tussentijd wordt gepraat, gelezen, gerekend, getekend (een professionele sneltekenaar staat de groepen ten dienst), geschreven, gelachen – en ja, ook nog wat geslapen in het nabijgelegen hotel.
Bij de presentatie blijkt dat ieder groepje weer met andere oplossingen is gekomen, maar de overeenkomst van alle plannen is dat de nieuwe realiteit van gebiedsontwikkeling goed tussen de oren zit: geen blauwdruk, maar oplossingen in modules die flexibel af- en aangekoppeld kunnen worden zonder dat andere planonderdelen er last van hebben. MUAD-lector Erna van Holland zegt hierover: “Vroeger kon je als grote speler alles inkopen, rustig plannen maken, het product op de markt zetten en wachten op kopers. Nu krijg je dat eenvoudig weg niet gefinancierd, je moet het spel omdraaien en denken wat nú de waarde van een plek is, welke huurders daarbij passen en van daaruit de toekomstige ontwikkeling vormgeven. De herontwikkeling van de Prodentfabriek is daar een uitstekend voorbeeld van.”
Bülent Yokus, die namens Schipper Bosch het gebied exploiteert, ervaart de uitkomsten van de teams als inspirerend: “Wij zijn samen met de gemeente ook zoekende om voor verbinding en identiteit te zorgen in het gebied. De denkrichtingen die hier naar voren komen, helpen ons verder bij deze zoektocht.” Bij een afsluitend drankje op het terras van restaurant De Vereeniging in het gebied wisselen de studenten hun ervaringen nog even uit, ervaringen die straks in het werkende leven zeker van pas zullen komen.
Dave Mateman, opleidingsmanager Deeltijdopleidingen Built Environment en hoofddocent aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN):
De Masteropleiding MUAD past in mijn eigen ambities om in de toekomst weer meer bezig te zijn met gebiedsontwikkeling, in onze opleidingen of via mijn eigen bedrijf.
Sible Harmsma, senior adviseur divisie Milieu en Ruimte bij ARCADIS:
Dankzij het inzicht in de processen rond de inrichting van het stedelijk en landelijk gebied, heb ik als adviseur het afgelopen jaar een aantal nieuwe business cases ontwikkeld.
Judith de Bleyser, Specialist Structured Finance bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG):
Als financier word ik ‘pas’ bij een project betrokken wanneer de meeste plannen al zijn bedacht en de voornaamste beslissingen al zijn genomen. Door het volgen van de MUAD ben ik me veel bewuster geworden van de overwegingen en belangen van betrokken partijen. Bij een financieringsaanvraag kan ik mij hier nu beter in verplaatsen en richt ik mij niet meer uitsluitend op de financiële aspecten.
Wat is de MUAD?
MUAD (Master of Urban & Area Development) is een tweejarige, NVAO geaccrediteerde, deeltijd opleiding tot all-round gebiedsen procesmanager voor mensen met minimaal drie jaar werkervaring. Studenten zijn werkzaam bij een gemeente, woningcorporatie, adviesbureau, provincie, onderwijsinstelling, ontwikkelaar, ontwikkelende bouwer, financiële instelling of als zelfstandige. Het werken met multidisciplinaire groepen is een van de aantrekkelijke aspecten van de MUAD; men leert ook heel veel van elkaar.
De opleiding omvat zes masterclasses; in elke masterclass staat een ander gebiedstype centraal: bijvoorbeeld een wijk, een binnenstad, een bedrijventerrein of de stadsrand. Elke masterclass duurt tien weken, bestaande uit een seminarprogramma en een praktijkproject. Daarnaast is er bij elke masterclass een vaardigheidstraining van twee dagen en is er een coach om één-op-één de persoonlijke ontwikkeling van de student door te spreken. Wie de opleiding succesvol afrondt, voert de mastertitel MUAD. Het is ook mogelijk om de zes modules van de masteropleiding als aparte tienweekse masterclasses te volgen.
Kijk voor meer informatie op de website van MUAD.