Column: Een leefbare stad begint met een schone straat
Al weer een tijd geleden bracht de NVRD (Koninklijke Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement) in samenwerking met Stadswerk een publicatie uit over het belang van beheer: Beheer doet er toe! In deze brochure gaven we aan dat slim beheer van de openbare ruimte een bijdrage kan leveren aan de grote maatschappelijke uitdagingen van dit moment. Inmiddels zijn er over dit thema congressen georganiseerd, publicaties geschreven, waardemodellen ontwikkeld en is dit gedachtegoed min of meer gemeengoed geworden. Waar schoon, heel en veilig voorheen het doel was, wordt het nu gezien als middel voor het realiseren van een waardevolle leefomgeving.
Dit is prima en onderschrijf ik nog steeds van harte. In deze transitie naar de emancipatie van de beheerder moeten we de basis echter niet vergeten. ‘Een leefbare stad begint met een schone straat’, was jaren geleden een veelgebruikte uitspraak, zelfs bij bewindsvoerders. Als de basis niet op orde is, zal de bijdrage aan de grotere thema’s ook lastiger worden. Tegelijkertijd hebben deze ‘kansen’ om bij te dragen aan de grotere thema’s ook invloed op het dagelijks beheer van vandaag. Over de betekenis en consequenties van bijvoorbeeld biodiversiteit of klimaatadaptatie voor het dagelijks beheer is nog relatief weinig aandacht.
Bijdragen aan de grotere thema’s biedt kansen voor beheer maar ook uitdagingen. Het dagelijks beheer zal complexer worden. We hebben de laatste jaren al flinke stappen gezet. We zijn steeds slimmer en efficiënter gaan beheren. Beheer vanuit het oog van assets, van frequentiegericht naar beeld- en belevingsgericht beheer, beheren met participatie van bewoners, steeds meer gebruik van data en artificiële intelligentie waarmee routes worden ingepland, alleen wordt ingezameld of gestrooid waar het nodig is en de beeldkwaliteit en verstoringen worden gemeten. Nieuw is ook dat producenten van bijvoorbeeld verpakkingen en sigaretten mee gaan betalen aan het opruimen van zwerfafval en aan de openbare prullenbakken (of de intentie hebben om blikjes met statiegeld via circulaire hubs in de openbare ruimte buiten de supermarkt in te nemen). De druk op de openbare ruimte neemt toe door verstedelijking en intensiever gebruik. Inwoners weten via apps en petities de overheid steeds beter te vinden als er in hun ogen iets niet goed gaat. Met andere woorden: de complexiteit van beheer groeit.
Het is en blijft goed dat er in dat geweld van nieuwe ontwikkelingen en verschillende belangen iemand is die de regie houdt en er in ieder geval voor blijft zorgen dat de stad leefbaar blijft. Zonder deze, voor velen vanzelfsprekende, dagelijkse zorg dat het afval wordt ingezameld, de straten worden geveegd, de wegen bij gladheid begaanbaar zijn en het onkruid niet kniehoog staat, komen we niet of onvoldoende toe aan de grote maatschappelijke opgaven. Ode aan diegenen die hiervoor dagelijks op pad gaan? Laten we dat zeker niet vergeten bij onze aandacht voor de ‘hogere’ doelen.
Dit was de tiende en tevens laatste bijdrage in de reeks ‘Beheer doet er toe!’.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 10, 2022). Tekst: Bas Peeters, NVRD