Raad van State kritisch op publiek maken warmtenet
Begin deze week uitte de Raad van State (RvS) in een advies stevige kritiek op het wetsvoorstel voor de Wet collectieve warmte. Deze wet zou alle warmtenetten onderbrengen bij publieke eigenaren, wat onder meer tot lagere verwarmingskosten voor burgers zou moeten leiden. Volgens de RvS is het echter de vraag of deze wet de warmtevoorziening ook daadwerkelijk betaalbaarder zal maken.
Anderhalf jaar geleden diende demissionair minister Rob Jetten het voorstel in voor de Wet collectieve warmte, die op termijn de bestaande Warmtewet vervangen. Doel van deze wet is om de warmtetransitie te versnellen en deze voor burgers ook betaalbaar te houden. Om dat te bereiken, zouden warmtebedrijven volgens de nieuwe wet verplicht voor meer dan 50% in publieke handen moeten komen. Zo zouden gemeenten meer regie krijgen op de collectieve warmtevoorziening. Daarnaast zouden de warmtetarieven voortaan gebaseerd worden op redelijkerwijs gemaakte kosten (in plaats van op de gasreferentieprijs zoals momenteel gebeurt).
Onvoldoende onderbouwd
Volgens de RvS is het echter maar de vraag of dit nieuwe systeem wel voor een meer betaalbare warmtevoorziening zou zorgen. Zo stelt de Raad dat onvoldoende is onderbouwd waarom een publiek meerderheidsbelang noodzakelijk is. De reden hiervoor is dat overheden volgens de RvS op dit moment al diverse andere middelen hebben om de regie op de warmtetransitie in handen te nemen. Als voorbeeld noemt ze de mogelijkheid om te kiezen voor een ‘transparante selectieprocedure op basis van objectieve rangschikkingscriteria, die openstaat voor elk warmtebedrijf – met of zonder publiek (meerderheids)belang.’
Op de hoogte blijven van het laatste nieuws over de openbare ruimte?
Een andere mogelijkheid is volgens de RvS dat gemeenten voortaan de mogelijkheid krijgen om zelf de collectieve warmtevoorziening te verzorgen. Dit zou een gemotiveerde keuze kunnen zijn, op basis van specifieke lokale omstandigheden.
Betaalbaar?
Verder stelde de RvS dat onvoldoende duidelijk was of deze wet wel in een betaalbaardere warmtevoorziening zou resulteren. Hoewel de raad begrijpt dat de huidige koppeling aan de gasprijs niet vol te houden is als we van het gas af gaan, is ze nog niet van het alternatief overtuigd. ‘De nieuwe tariefregulering zou burgers die warmte verbruiken de zekerheid moeten bieden dat zij niet méér betalen dan de redelijkerwijs gemaakte kosten voor warmte. Maar niet te veel betalen is niet hetzelfde als betaalbaarheid.’
De aanleg van warmtenetten kan namelijk een dure aangelegenheid worden, zeker als niet alle wijkbewoners mee willen doen. In dat geval gaat de prijs per aansluiting flink omhoog. Hoewel het wetsvoorstel stelt dat er soms publiek geld beschikbaar kan worden gesteld, is niet duidelijk of dit ook bestemd is voor het binnen de perken houden van de tarieven.
Demissionair minister Jetten liet via een reactie op X (voorheen Twitter) weten dat hij ‘direct aan de slag gaat’ met de gevraagde ‘extra onderbouwing’.
Bronnen: Binnenlands Bestuur, Financieel Dagblad
Foto: Ahospers, CC0, via Wikimedia Commons