Vanouds wordt de stad gezien als de place to be. Daar gebeurt het, daar vind je de laatste trends, daar word je uitgedaagd. Op het platteland is het toch wat saaier – althans, dat zien veel stedelingen zo. Maar is een bestaan in de stad echt beter dan het landleven? Waar zijn de mensen gelukkiger, in steden of op het platteland?
Uit geluksonderzoek op wereldschaal komt geen eenduidig beeld naar voren. Zo blijkt het welvaartsniveau nogal wat uit te maken. In minder ontwikkelde landen zijn stedelingen over het algemeen tevredener met hun leven dan plattelandsbewoners. Blijkbaar stelt de trek naar de stad – vooral in Afrika en Azië zien we die trend – ‘gelukszoekers’ uit rurale gebieden niet teleur. Maar in rijkere delen van de wereld, zoals Noord-Amerika en West-Europa, ligt het anders: daar is de geluksscore van plattelanders hoger dan die van stedelingen.
Hoe is deze plattelandsparadox in ontwikkelde landen (de stad is in trek, maar op het land is men gelukkiger) te verklaren? De Deense socioloog Sørensen heeft het uitgezocht. Zijn studie bevestigt de paradox niet alleen, ze geeft ook inzicht. Interessant: anders dan Sørensen veronderstelde, zien Deense stedelingen zich niet gedwongen om vanwege hun werk in de stad te wonen – ze vonden het urbane leven prima. Ook inkomen en opleiding kunnen niet verklaren waarom Deense plattelanders hun kwaliteit van leven een hoger rapportcijfer geven dan de stadsbewoners. Maar wat dan wel? Twee verklaringen: de sociale samenhang en de mogelijkheid om snel in de natuur te zijn. Het gevoel van solidariteit op het Deense platteland is twee tot drie keer zo sterk als in de stad, terwijl de nabijheid van groen en water (zoals bossen en meren) enorm wordt gewaardeerd.
Professional in de openbare ruimte? Dan lees je Stadswerk Magazine!
Ook in ons land scoren landelijke gemeenten qua geluk hoger dan stedelijke gemeenten, zo blijkt uit de Atlas voor gemeenten uit 2017. Plattelanders geven hun leven gemiddeld een 7,7, stedelingen een 7,3. De ‘gelukkigste’ gemeente is Hellendoorn, niet toevallig gelegen op de natuurrijke Sallandse Heuvelrug.
Voor de ongelukkigste Nederlanders moet je naar Rotterdam en Amsterdam. Daar geven inwoners de kwaliteit van hun leven relatief het laagste rapportcijfer (ook al voelt daar 81,6 procent respectievelijk 81,9 procent zich gelukkig). Volgens de onderzoekers van de Atlas van gemeenten speelt het sterkere gemeenschapsgevoel op het platteland zeker mee bij de geconstateerde verschillen. Maar ze wijzen ook op het probleem dat je in de grote steden niet altijd een betaalbare woning kunt vinden. En daar komt bij dat er meer groepen wonen die gemiddeld genomen minder gelukkig zijn, zoals mensen die in armoede leven, alleenstaanden en migranten. Wetenschappelijk onderzoek naar geluk in stad en land: het spreekt tot de verbeelding, maar blijft weerbarstig.
Van onze partner, Stadswerk Magazine (nummer 2, 2023). Tekst: Gert-Jan Hospers, Stichting Stad en Regio
