Gelijkwaardig partnership tussen opdrachtgever en opdrachtnemer

Grote prestigieuze bouwprojecten zijn vaak de paradepaardjes van stad of land. Keerzijde is dat veel van dergelijke projecten kampen met forse budgetoverschrijdingen, met als resultaat de nodige frustraties bij opdrachtgever, aannemer en de belastingbetalende burger. Dat het anders en beter kan bewijst de aanpak van het werken met raamcontracten en bouwteams. Waterschapsbedrijf Limburg heeft de afgelopen jaren de nodige ervaring opgedaan met het werken met bouwteams binnen raamcontracten. Enkele direct betrokkenen delen hun expertise en ervaringen en laten hun licht schijnen over het werken met raamcontracten en bouwteams.

Tekst: René Walenbergh
Beeld: Waterschapsbedrijf Limburg

Bij deze nieuwe aanpak ligt de nadruk op een gelijkwaardig partnership met meerjarige samenwerking en voordeel halen uit synergie. Waterschapsbedrijf Limburg heeft voor 5 disciplines op basis van de Europese aanbestedingsregels tenders uitgeschreven om gedurende meerdere jaren projecten uit te voeren binnen raamovereenkomsten. Hierbij gaat het om projecten die van belang zijn om de strategische doelen te halen. Voor de aanbesteding betekent dit het verleggen van de focus van competitie naar criteria die meer gericht zijn op samenwerking. Bij die tenders is van concrete projecten nog geen sprake. Belangrijke selectiecriteria zijn naast de vakinhoudelijke competenties onder meer de aanwezige samenwerkingsvaardigheden, bedrijfs- en persoonscompetenties, kosteneffectiviteit en de beschikbaarheid van voldoende capaciteit.

Verder maken het oplossen van een realistische casus onderdeel uit van de tender. Met de “winnaars” zijn meerjarige raamovereenkomsten gesloten. Zij komen in aanmerking voor de uitvoering van de projecten die gedurende een vooraf vastgestelde periode opkomen. Voordat partijen tot uitvoering van een project overgaan, staan open en transparante samenwerking met de aannemer centraal. De ontwerpfase, ook vaak de bouwteamfase genoemd, doorlopen partijen voor een groot deel gezamenlijk; daarbij gaat het om kennisdelen, uitwisseling van ideeën en ervaringen en gezamenlijke beheersing van risico’s, en kosten en een verkenning en beoordeling van de kansen. Enkele direct betrokkenen en ervaringsdeskundigen gaan in op hun ervaringen en de mogelijkheden van deze aanpak.

Har Coenen, Waterschapsbedrijf Limburg: ‘Beter, sneller, goedkoper én plezieriger!’

‘Als Waterschapsbedrijf Limburg hebben we vergaande ambities om zoveel mogelijk uit water te halen. Dit willen we realiseren met een modulair concept voor het gestandaardiseerd bouwen van rioolwaterzuiveringen dat we Verdygo hebben genoemd. Dit vraagt samenwerking in de keten van opdrachtgever, bouwer, adviseurs, specialisten en leveranciers. Met de traditionele manier van bestekken en aanbestedingen is dit nauwelijks realiseerbaar. Ook de samenwerking tussen partijen bij traditionele aanbestedingen van werken was niet altijd een feest: Bij grotere complexe projecten ontstond er vaak wrijving tussen wat je aan de voorkant wilde dat er werd gebouwd en wat er aan de achterkant werd opgeleverd. Van die frictie wilden we af, het zou en moest anders kunnen.’

‘Het werken met raamcontracten levert voor ons onder meer doorlooptijdsbesparingen en dus kostenbesparingen op. Door de integrale aanpak van ontwerp in bouwteams en de open bespreking van risico’s en kansen ontstaan win-win situaties voor alle partijen. Dit vraagt een helder gemeenschappelijk doel en last but not least, vertrouwen en openheid van alle betrokkenen. En, vergeet niet het werkplezier. Een collega zei laatst tegen mij dat hij extra energie krijgt van de nieuwe manier van samenwerken. Dat betaalt zich ongetwijfeld terug in de kwaliteit van het werk.’

Andrea Chao, Advocaat bij Simmons & Simmons: ‘Een beter proces voor een beter eindresultaat’

‘Schijnzekerheid is de ideale voedingsbodem voor geschillen. Om een bouwproject succesvol uit te voeren is juist het accent op het samenwerken aan gemeenschappelijke doelen onontbeerlijk. Om deze manier van werken gemeengoed te laten worden is een gedragsverandering noodzakelijk: zowel bij de aannemers als de opdrachtgevers. Het goede voorbeeld van Waterschapsbedrijf Limburg verdient absoluut navolging. Maar we zijn er nog lang niet. Werken in bouwteams is geen cosmetische facelift maar vraagt om partnership, oprechte samenwerking en wederzijds vertrouwen in elkaar. Dat betekent een cultuuromslag die geldt voor alle betrokken beroepsgroepen: voor opdrachtgevers, aannemers maar in het bijzonder ook voor de specialisten die de contracten opstellen en helpen bij het projectmanagement. Vaak leggen we eenzijdig de nadruk op het eindresultaat zonder oog te hebben voor de risico’s en het beheersen daarvan door een slim proces van hoe je het beste van a naar b kunt komen. Dat is dan ook een van de aandachtspunten geweest bij het opstellen van het nieuwe bouwteam model van Duurzaam Gebouwd, DG2020.’

Hans Boes, TU Twente: ‘Langdurige relatie en continuïteit in het werk’

‘De maatschappelijke opgaven van deze tijd vragen om nieuwe samenwerkingsmodellen, die nauwe samenwerking tussen opdrachtgevers en markt faciliteren. Werken met raamcontracten en bouwteams is een eerste stap in deze transitie. In de huidige markt zie je dat opdrachtgevers nog steeds opgaven insteken vanuit competitie en allerlei eisen gedetailleerd vastleggen in een contract vanuit de gedachte dat je daarmee alles onder controle hebt. Echter, deze insteek biedt niet meer en minder dan een schijnzekerheid en is een bron van botsende belangen en oplopende kosten. In plaats van geld en tijd te besteden aan juridische procedures en discussies over meerwerk en meerkosten zou in samenwerking vormgeven van een gemeenschappelijk kader voor een zoektocht naar duurzame oplossingen veel meerwaarde creëren. Raamcontracten en bouwteams vormen in dat kader een uitstekend opstapje naar andere samenwerkingsmodellen die meer geënt zijn op langdurige relaties en daarmee zorgen voor continuïteit in het werk. Dat creëert rust en biedt mogelijkheden voor investeringen en ontwikkelingen.’

Ferry de Bruin, Mobilis Croonwolter&dros | TBI: ‘Aantoonbare voordelen bij de uitvoering…’

‘Na de grote bouwfraude zijn we in een verkrampte situatie beland met hoge tenderkosten en het creëren van schijnzekerheid als het gaat om exacte prijsvorming. De laagste inschrijver kreeg de opdracht en mogelijke risico’s bij de uitvoering bleven onbenoemd. Dat was vragen om moeilijkheden. Met het werken in bouwteams met raamcontracten heb ik prima ervaringen. Naast een forse besparing op de aanbestedingskosten en een beter zicht op onze capaciteitsplanning zijn er ook aantoonbare voordelen bij de uitvoering. Bij de realisatie van een nieuwe rioolwaterzuiveringsinstallatie in Weert hebben we een forse hoeveelheid geld bespaard dat ten goede is gekomen aan de opdrachtgever én de aannemer. Daarnaast is het project ruim voor de deadline afgerond. En, tenslotte, misschien wel het belangrijkste: we hebben met veel plezier samengewerkt. Ik loop ruim dertig jaar mee in dit vak maar wat hier nu op tafel ligt heb ik nog niet eerder meegemaakt. De aanpak, de manier van samenwerken en de vele voordelen maken me erg enthousiast en verdient navolging elders in het land.’

Bekijk ook deze items