Gemeenteraad vaak buitenspel in keuze warmtetransitie
De totstandkoming van de Transitievisie Warmte is nu vooral een aangelegenheid van ambtenaren en bestuurders. Volgens Merel Ooms en Nico van Buren van Platform31 worden gemeenteraden hierdoor weinig betrokken bij dit document. Dit kan een negatief effect hebben op het publieke draagvlak voor de toekomstige maatregelen.
De Transitievisie Warmte (TVW) bepaalt voor een groot deel hoe de warmtetransitie er per gemeente uit zal zien. In dit document geven gemeenten namelijk aan op welke manier ze woningen en gebouwen aardgasvrij willen maken. Bijvoorbeeld met welke gebouwen of wijken ze gaan beginnen, welke vorm van duurzame energie het aardgas daar gaat vervangen en hoe ze dit betaalbaar voor de bewoners gaan maken. Eind dit jaar moet elke gemeente dan ook een eerste versie van de TVW kaar hebben.
Weinig betrokkenheid
Hoewel dit document dus van groot belang is, lijkt er vooralsnog weinig discussie over te zijn. Ooms en Van Buren wijzen er in Binnenlands Bestuur namelijk op dat de betrokkenheid van gemeenteraadsleden bij de TWV over het algemeen laag is. “De informatie die nu beschikbaar is over de transitievisie is vooral op ambtenaren gericht en wordt erg technisch aangevlogen. Bestuurders en ambtenaren willen ‘de vaart erin houden’ en zien de raad meer als een lastige hobbel in een complex proces”, aldus Merel Ooms
Grote gevolgen voor energietransitie
Volgens Ooms en Van Buren zou de gemeenteraad hier echter juist een centrale rol in moeten spelen. Als volksvertegenwoordigers gaan de raadsleden immers over het maken van beleid en het kiezen tussen verschillende oplossingen. Hoewel het nog (tientallen) jaren gaat duren voordat ieder huis van het gas af is, worden er aan het begin van het proces toch al besluiten genomen die gevolgen hebben voor de rest van de energietransitie. Als een woning bijvoorbeeld van het aardgas af gaat, is de kans groot dat de bewoner voor zijn verwarming alleen terecht kan bij een eerder gekozen alternatief. En juist dit soort alternatieven worden voor een belangrijk deel bepaald door de oplossingen in de TWV.
Op de hoogte blijven van interessante weetjes over de openbare ruimte?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ons op Facebook, dan mis je niks!
Brug tussen bewoners en ambtenaren
Omdat de warmtetransitie straks voor iedereen gevolgen gaat hebben, is het volgens Ooms en Van Buren belangrijk om een brug te slaan tussen bewoners en het gemeentelijk apparaat. En hier kunnen gemeenteraadsleden de ambtenaren bij helpen. Zo kunnen raadsleden bijvoorbeeld helpen bij het opzetten van participatietrajecten, iets wat nu vooral het terrein van ambtenaren is. Ooms: “Ook als ze het niet eens zijn met het gemeentelijk beleid, kunnen ze naar bewoners toe wel uitleggen waarom die keuzes zijn gemaakt. En de andere kant op: raadsleden kunnen er ook op toezien dat tegengeluiden door de gemeente serieus worden genomen en waar nodig dit vertalen in kaders voor het optreden van College en ambtenaren.”
Inhoudelijke kennis
Het betrekken van de gemeenteraad wordt echter een stuk ingewikkelder door de invoering van de Omgevingswet, waarschijnlijk medio volgend jaar. Daarom is het volgens Ooms en Van Buren wat dat betreft beter om de transitievisie eind dit jaar door de raad te laten vaststellen. Zo kunnen ze hun stempel erop drukken voordat de nieuwe regelgeving van kracht wordt. Voorwaarde is hierbij wel dat de raadsleden voldoende inhoudelijke kennis van dit onderwerp hebben. Om hen hierbij te helpen, ontwikkelde Platform31 de Wegwijzers Warmtetransitie met basiskennis voor raadsleden.
Bron: Binnenlands Bestuur
Foto bovenaan: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
